Tam cấp, để bát hương, là một món đồ thờ cúng không thể thiếu trên bàn thờ của người Việt. Đây là món đồ để phân biệt thứ tự cao – thấp của bát hương. Thay vì phải sử dụng tủ thờ, kệ thờ tam cấp cồng kềnh, thì người Việt nay chỉ cần dùng tam cấp để bát hương là đã có thể đặt bát hương theo đúng trật tự từ cao đến thấp ngay trên bàn thờ treo tường, tủ thờ một tầng.
1. Tam cấp, để bát hương là gì?
Theo phong tục thờ cúng truyền thống của người Việt, bàn thờ gia tiên thường có ba bát hương. Trong đó, bát hương chính giữa dùng để thờ Thổ Công, Táo Quân và Thần Linh. Bát hương bên trái để thờ Bà Tổ Cô – Ông Mãnh. Bát hương bên phải để thờ gia tiên nói chung.
2. Tại sao cần tam cấp, để bát hương trên bàn thờ?
Nếu không sử dụng tam cấp, để bát hương trên bàn thờ, các bát hương sẽ có độ cao bằng nhau. Đó là điều không nên trong nghi lễ thờ cúng. Việc để bát hương cao bằng nhau là thể hiện sự thiếu tôn trọng với Thần Linh, tổ tiên.
Hơn nữa, không phải gia đình nào cũng có điều kiện sử dụng tủ thờ tam cấp để phân cấp bát hương thờ gia tiên. Nên sử dụng kệ tam cấp, để bát hương là vô cùng hợp lý.
3. Có bắt buộc phải dùng tam cấp, để bát hương không?
Đối với các gia đình thờ ba bát hương, tốt nhất nên dùng tam cấp, để bát hương. Trong trường hợp không sử dụng tam cấp, thì nên dùng bát hương có độ to – nhỏ, cao – thấp khác nhau. Việc sử dụng bát hương không đồng đều như vậy nhằm thể hiện vai vế của những người được thờ cúng.
Tuy nhiên, khi chọn bát hương có độ cao thấp, to nhỏ khác nhau cùng đặt trên bàn thờ sẽ dễ gây ra sự mất cân đối, lộn xộn về thẩm mỹ.
Do đó, tốt nhất nên dùng tam cấp, để bát hương trên bàn thờ. Tuy không phải thủ tục hoàn toàn bắt buộc. Nhưng để không gian thờ cúng gọn gàng, chuẩn chỉ và trang nghiêm hơn thì gia chủ nên dùng tam cấp để bát hương nếu nhà mình thờ ba bát hương.
4. Vị trí đặt tam cấp, để bát hương trên bàn thờ
Tam cấp, để bát hương trên bàn thờ chính là vị trí đặt bát hương. Tam cấp để ở dưới, gần trong cùng của bàn thờ, đặt dưới bát hương. Vị trí đặt tam cấp để bát hương trên bàn thờ cần là vị trí chính giữa. Không nên chọn các vị trí dễ xô lệch, sẽ ảnh hưởng đến việc thờ cúng của gia đình.
Nên đặt tam cấp, để bát hương phía sau mâm bồng, nến, lọ hoa, lọ hương… Tuy nhiên cần lưu ý có khoảng trống vừa đủ để thắp hương, cắm hương vào bát hương đặt trên tam cấp.